Montag, 6. Januar 2014

ქვეყნის მოქალაქეებზე ზრუნვა(2)

1961 წლის 20 თებერვალის მიმართვის დარჩენილი ნაწილის მოკლე შინაარსი:

1. პრეზიდენტის რეკომენდაცია, ყოველწლიურად 250 მილიონი დოლარით გაიზარდოს მოქმედი საკრედიტო პროგრამისათვის კონგრესის მიერ გამოყოფილი თანხები, რომელიც გათვალისწინებულია სტუდენტებისათვის საცხოვრებელი ბინების მშენებლობისათვის კონკრეტული ხუთწლიანი პროგრამით.

2. პრეზიდენტის რეკომენდაცია, Sesabamisi kanonebis gamocemiT uzrunvelyos grZelvadiani, dabalprocentiani sakredito programa umaRlesi saswavleblebis infrastruqturuli mSeneblobebisaTvis (auditoriebis, laboratoriebis, biblioTekebisa da sxva msgavsi nagebobebis) da daamtkicos am miznebisaTvis yovelwliurad 300 milioni dolaris moculobis kreditebis gamoyofa momdevno xuTi wlis periodisaTvis;
3. prezidentis gancxadeba, rom SesTavazebs kongress, “National-Defense-Education”(nacionaluri-TavdacviTi-ganaTleba) –is Taobaze kanoniT gaTvaliswinebuli studentebis sakredito pasuxismgeblobisa da sxva pirobebis daxvewasa da gafarToebas;
4. prezidentis rekomendacia, damtkicdes stipendiebis xuTwliani sauniversiteto programa niWieri da xelmokle studentebis dasaxmareblad; es stipendiebi unda gaices TiToeuli Statis mier da pirvel wels unda moxdes 25 000 am saxis stipendiis ganawileba, momaval wels kidev ufro meti raodenobis, xolo mesame wels man unda miaRwios 50 000-ian zRvars; amas garda, yvela universitets unda gaaCndes dasaxmarebeli Tanxebi im axalgazrda stipendiantebisaTvis, romelTac am umaRles saswavlebelSi surs swavla;
5. prezidentis gancxadeba imis Taobaze, rom gamoices gankarguleba Semdegi sakiTxebisaTvis yuradRebis miqcevis mizniT, profesiuli momzadebis Sesaxeb kanonis gadaxedvisa da misi Semdgomi ganaxleba-daxvewisaTvis.

rogorc sayovelTaod aris cnobili, administraciis kanonproeqtma aRmzrdelobiT sakiTxebSi cxoveli diskusia gamoiwvia ara mxolod kongresSi, aramed mosaxleobaSic. eklesiisa da saxelmwifos urTierTobis problema gamwvavda maSin, rodesac saeklesio kerZo skolebis mxardamWerebma gamoTqves survili, oponireba gaewiaT administraciis kanonproeqtisaTvis, Tu is ar gaiTvaliswinebda kreditebis gacemas arasaxelmwifo umaRlesi saswavleblebisaTvisac. 1 martis preskonferenciaze prezidentma gamoxata sakuTari pozicia am sakiTxis Taobaze misaRebi zomebis sakanonmdeblo xasiaTis Sesaxeb.


mexuTe preskonferencia,
1. marti 1961

kiTxva: batono prezidento,... Tu SeiZleba, gaakeTeT ganmarteba imis Sesaxeb, Tu ratom ar moiTxoveT federaluri daxmareba ... kerZo da saeklesio dawyebiTi da saSualo skolebisaTvis?
prezidentis pasuxi: amrigad, ganwesi erTmniSvnelovnad krZalavs daxmarebis micemas ... saeklesio skolebisaTvis. amis Taobaze aranairi sxva azri ar arsebobs. eversonis SemTxveva, romelmac gansakuTrebuli yuradReba miiqcia, ... (exeboda sakiTxs, rom aqvs Tu ara) komunalur mmarTvelobas ufleba, dauniSnos saskolo avtobusi bavSvebs, romlebic arasaxelmwifo skolis moswavleebi arian... yvela qvemdgomi da zemdgomi(igulisxmeba sasamarTlo instanciebi) gadawyvetilebebi am specialuri sakiTxis garSemo naTlad awesebs erTmniSvnelovan akrZalvas skolebisadmi daxmarebaze. umaRlesma federalurma sasamarTlom eversonis SemTxvevis Taobaze daadgina, rom es daxmareba Seexeba ara skolas, aramed TiToeul bavSvs... ar arsebobs umciresi sababic ki am sakiTxze diskusiis gasamarTavad. ganawesis mixedviTac akrZalulia da es federalurma sasamarTlomac naTlad ganmarta. amitomac ara gvaqvs aranairi saSualeba raime gadawyvetilebis misaRebad.

eversonis SemTxvevaSi, romelic prezidentma magaliTad moiyvana, umaRlesma federalurma sasamarTlom daadgina, rom ar iqneboda kanonsawinaaRmdego gadamxdelTa saxsrebis gamoyeneba im bavSvTa saWiroebisaTvis, vinc swavloben sazogadoebriv skolebSi (romlebic ar ewevian momgebian samewarmeo saqmianobas), arc wasayvanad da arc ukana gzaze; es Seexeba gamonaklisis gareSe yvela skolas, maT Soris saeklesio skolebsac. Tumca umaRlesma sasamarTlom xazi gausva imas, rom am miznisaTvis sazogadoebrivi saxsrebis gamoyenebis konstituciuri safuZveli mocemul SemTxvevaSi efuZneba ara kerZo skolebSi swavlebis mizans, aramed sazogadoebrivi usafrTxoebis(aq: bavSvTa transportirebis usafrTxoebas, mTargm.) dacvis saqmes.



administraciis kanonproeqti aRmzrdelobiTi sakiTxebis Sesaxeb saparlamento umravlesobis mier ar iqna miRebuli. “niu-iork taimsma” es movlena Seafasa prezidentis yvelaze sayuradRebo damarcxebad kongresSi. prezidentma ganacxada, rom: “... aucilebloba, amaRldes Cveni qveynis skolebisa da umaRlesi saswavleblebis swavlebis done, momaval welsac dadgeba kongresis samuSao dRis wesrigSi.”

Mittwoch, 27. November 2013

ქვეყნის მოქალაქეებზე ზრუნვა(1)

"ადამიანის გონება ჩვენი უძვირფასესი ქონებაა".

"ჩვენი ხალხის ჯანმრთელობა მისი ნათელი მომავალის უმნიშვნელოვანესი წინაპირობაა".

"მე მუდამ ვცდილობდი, რომ ჩემი და ჩემი ადმინისტრაციის მუშაობის სტილი და მეთოდები სრულად იყოს იმისაკენ მიმართული, რომ თითოეულისაგან შეძლებისდაგვარად ბრწყინვალე შედეგის ჩვენებას მაქსიმალურად შეეწყოს ხელი".

"კანონში მკვეთრად განსაზღვრული აკრძალვების შესაბამისად, არ გამოიყოფა არანაირი სახსრები საეკლესიო დაწყებითი თუ საშუალო სკოლებისათვისა და ასეთი სკოლების მასწავლებელთა ხელფასებისათვის".

ქვეყნის მოქალაქეებზე ზრუნვა


განსაკუთრებული მიმართვა კონგრესს აღმზრდელობითი საკითხების შესახებ,
20. თებერვალი, 1961 
(შემოკლებით)

აღმზრდელობითი საკითხები

warmatebebi, romelsac Cven, rogorc eri vaRwevT, ar SeiZleba, rom movides aRmzrdelobiT da ganaTlebis sakiTxebSi miRweul warmatebebze ufro swrafad. imis winapiroba, rom gveWiros msoflioSi wamyvani pozicia, rom ganxorcieldes Cveni imedebi ekonomikis Semdgomi aRmavlobis Taobaze da movaxdinoT qveynis moqalaqeTa amJamindeli sacxovrebeli moTxovnilebebis dakmayofileba, es yvelaferi moiTxovs TiToeuli axalgazrda amerikelis niWisa da unarisaTvis ganaTlebis micemas farTo moculobiT.
adamianis goneba Cveni uZvirfasesi qonebaa. Cveni saxelmwifo politikis harmoniulma programam unda moicvas gacilebiT meti, vidre aris sawarmoebSi investiciebis mozidva an maTi Tanamedrove saSualebebiT aRWurva. is unda iTvaliswinebdes mtkice nebas, rom adamianebSic moxdes investireba, rogorc maTi safuZvliani swavlebisaTvis skolebSi, aseve maTi Semdgomi specialuri-profesiuli momzadebisaTvis. Tu xelisufleba ar gaatarebs amisaTvis aucilebel RonisZiebebs, es niSnavs imas, rom is ar asrulebs masze dakisrebul movaleobebs, ganamtkicos Cveni ekonomikuri da samxedro Zlierebis safuZvlebi...
TavisTavad cxadia, rom aRmzrdelobiTi sakiTxebi unda darCes TiToeuli Statisa da adgilobrivi mmarTvelobebis mzrunvelobis qveS, aseve, TiToeuli maTganis gadasawyveti unda darCes individualurad is, Tu codnis ra simaRleebze iqneba orientiri aRebuli. sagulisxmoa, rom ganaTleba sul ufro Zvirdeba. Zalian bevr Cveni Statis mTavrobasa da bevri Temis mmarTvelobas ar yofnis saxsrebi, raTa uzrunvelyos yvela bavSvisaTvis sakmarisi ganaTlebis micema. Cveni saklaso oTaxebis didi umravlesoba gadavsebulia. maswavlebelTa didi umravlesoba iRebs dabal anazRaurebas. bevr niWiers ara aqvs finansurad imis SesaZlebloba, rom eziaros ufro maRali profesiuli ganaTlebis upiratesobas da umaRlesi saswavleblebis did umravlesobas studentebis mzardi raodenobisaTvis, romlebsac iq swavlis survili eqnebaT samocian wlebSi, ar eqneba maTi miRebis saSualeba dafinansebis an sakmarisi farTis arqonis gamo.
Cven ormagi mizani gvamoZravebs: erTis mxriv aRmzrdelobiT sakiTxebSi samagaliTo miRwevebis axali normebi, meore mxriv am ukeTesi ganaTlebis SesaZleblobebis xelmisawvdomoba yvelasaTvis, visac umaRlesi Sedegebis miRwevis survili da unari gaaCniaT.


ფედერალური დახმარებები სახელმწიფო დაწყებითი და საშუალო სკოლებისათვის

...skolebis mTliani raodenobis yovelwliurad daaxloebiT milioniT gazrda uaxloesi aTi wlis manZilze, Cvens skolebs gantvirTavs da dadebiTad imoqmedebs maTi produqtiulobis xarisxzec, rac saSualebas mogvcems gamovasworoT misi nakli, kerZod is, rom naxevar milion moswavleze mets aqvs Semoklebuli an naxevardRiani saswavlo dRe. saswavlo procesi, romlis dafinansebac metwilad saSemosavlo gadasaxadebis xarjze xdeba, sruliad mouqnelia imisaTvis, rom sakmarisad Seavsos komunebis umravlesobis salaro, raTa daakmayofilos swrafad mzardi moTxovnebis pirobebi.
kidev ufro met problemas gviqmnis saWiro xarisxisa da sakmarisi raodenobis maswavleblebisa da saklaso oTaxebis deficiti. ukve dRes gvyavs 90 000-ze meti arasakmarisi kvalifikaciis mqone pedagogi. aTi aTasobiT kidev sxva maswavlebeli aris iZulebuli, Seasrulos Tavisi movaleobebi moswavleebiT usaSvelod gadavsebul klasebTan muSaobis pirobebSi, radgan ara gvyavs sakmarisi raodenobis pedagogebi.
Cven ver miviRebT met da ukeT momzadebul pedagogebs da verc Cvens bavSvebs eyolebaT saukeTeso maswavleblebi, Tu ar gadaidga saWiro nabijebi pedagogebisaTvis xelfasebis momatebis kuTxiT. amJamad isini socialurad imdenad cud mdgomareobaSi arian, rom skolaSi dasaqmeba anazRaurebis mxriv sruliad konkurentuunaroa sxva im profesiebTan mimarTebaSi, romlebic igive xarisxis akademiur ganaTlebas moiTxoven.
Zalzed TvalSisacemia Cveni saklaso oTaxebis raodenobis simcirec. dRevandeli moTxovnebis dasakmayofileblad da momavalSi moswavleTa gazrdili raodenobisaTvis mosamzadeblad, imisaTvis, rom yvela bavSvisaTvis iyos Seqmnili saTanado pirobebi xarisxiani ganaTlebis misaRebad, Cven gvWirdeba uaxloes aT weliwadSi mTlianobaSi 600 000 axali saklaso oTaxis aSeneba.
es problemebi yvela StatSi erTi da igive aris Tvisobrivad. es sirTuleebi gansakuTrebiT mZimed igrZnoba finansurad ufro gaWirvebul StatebSi, sadac didi mcdelobebis miuxedavad mainc Zalzed Znelia saswavlo pirobebis gaumjobesebaze zrunva. Semdegi, xSirad gauTvaliswinebeli siZneleebi warmoiSoba im sferoebSi, romlebic gansakuTrebiT mWidrod arian skolebTan dakavSirebuli. kerZod iq, sadac ekonomikuri da socialuri sferoebi gansakuTrebul moTxovnebs akisreben sazogadoebriv saskolo dawesebulebebs da sadac maT bavSvebs specialuri aRzrda-ganaTlebisa da yofa-cxovrebis iseTi pirobebi unda SesTavazon, risi saSualebac xSirad arc gaaCniaT. aseTi gansakuTrebuli problemebis winaSe vdgavarT iseT gaWirvebul raionebSi, sadac umuSevrobis maRali maCvenebelia da didi qalaqebis RaribTa ubnebSi, sadac bavSvebi moklebuli arian mzrunvelobas da izrdebian autanel sacxovrebel pirobebSi... am raionebSi skolebis gacdena, kriminaliteti da gakveTilebze Tavxedoba saSinlad aris gaxSirebuli.
me kongress SevTavaze samwliani programis miReba, romelic iTvaliswinebs StatebisaTvis generaluri federaluri daxmarebis gawevas saxelmwifo dawyebiTi da saSualo saskolo dawesebulebebisaTvis saklaso oTaxebis mSeneblobisa da maswavlebelTaTvis xelfasebis gacemis sakiTxebSi.
es programa, romelic ZiriTadad efuZneba senatis mier gasul wels miRebul kanonproeqts (senatis 1960 wlis kanoni #8), dasawyisisaTvis mxolod mcire problemebis mogvarebaSi dagvexmareba, Cvens TiToeul Stats miscems damatebiT garantirebul minimum 15 dolars saxelmwifo skolebis yoveli moswavlisaTvis, romelic sistematurad eswreba saskolo gakveTilebs, jamSi gaTvaliswinebuli Tanxa(pirvel wels 666 milioni dolari, momaval sam weliwadSi wliur 866 milionamde unda gaizardos) ganawilebuli iqneba specialuri formulis mixedviT, rac wina welsaa damtkicebuli senatis mier da kongresisTvisac aris cnobili, radgan emTxveva formulas, romlic ukve aris gamoyenebuli saavadmyofoebis Taobaze miRebul hil-bartonis kanonsa da sxva kanonebSic. pirveli wlisaTvis TiToeuli StatisaTvis gamoyofili Tanxebis 10% da igive raodenobis Tanxa yovel momdevno weliwadSi unda iqnas gamyenebuli iseTi specialuri problemebis dasaZlevad, rogorebic aris “gansakuTrebuli moTxovnebis mqone regionebis skolebis”, SeWirvebuli raionebis, RaribTa ubnebisa da sxva misTanebis winaSe.
...kanonSi mkveTrad gansazRvruli akrZalvebis Sesabamisad, ar gamoiyofa aranairi saxsrebi saeklesio dawyebiTi Tu saSualo skolebisaTvisa da aseTi skolebis maswavlebelTa xelfasebisaTvis; amis gamo, bavSvebi, romlebic swavloben msgavsi tipis skolebSi, kanonis Sesabamisad ar arian gaTvaliswinebuli im Tanxebis ganawilebisas, romelic TiToeul Stats zogadsaganmanaTleblo skolebisTvis eqneba gamoyofili. imedi gvaqvs, rom yovel StatSi sakuTari ganaTlebis sferoze daxarjuli Tanxebi arsebulTan SedarebiT ar Semcirdeba da rom yvela maTgani gazrdis Statis Semosavlebisagan dawyebiTi da saSualo skolebisaTvis gamoyofili nawilis odenobas, Tu is romelime maTganSi saSualo nacionalur maCvenebelze dabali iqneba...

Samstag, 5. Oktober 2013

თავისუფალი მსოფლიოს განმტკიცების გეგმები(2)


Ost-Berliner Kind hinter dem Stacheldraht, September 1961

Foto: Polizeihistorische Sammlung des Polizeipräsidenten in Berlin


უცხო ქვეყნების დახმარება (გაგრძელება)


..."არტურ ვანდენბერგმა* თქვა: აზრი არა აქვს, ადამიანს, რომელიც ნაპირიდან ექვსი მეტრის დაშორებით იხრჩობა და საშველად გიხმობს, სამი მეტრის სიგრძის თოკი გადაუგდო"...



..."ჩვენ გაგვაჩნია კიდევ უფრო მეტად პოზიტიური ინტერესი, დავეხმაროთ დაბალი განვითარების მქონე ქვეყნებს საკუთარი მოქალაქეებისათვის ღირსეული საარსებო პირობების შექმნაში და აგრეთვე, საკმარისი სიძლიერის, საკუთარი თავის რწმენისა და დამოუკიდებლობის შეძენა-განმტკიცებაში, რათა ისინი გახდნენ დამოუკიდებელი და საკუთარ ძალებში დარწმუნებული მსოფლიო ხალხთა თანამეგობრობის სრულფასოვანი წევრები"...


*http://en.wikipedia.org/wiki/Arthur_H._Vandenberg



IV

...axali wamowyebebis centrSi unda idges mimRebi qveynebis sakuTari nacionaluri programebi. mniSvnelovania, rom ganviTarebadma qveynebma Tavadve dasaxon mkafiod gansazRvruli miznebi da rom es miznebi esadagebodes maTi ekonomikuri zrdis dabalansebul programebs, aRmzrdelobiTi sferos ganviTarebasa da socialuri struqturebis ganaxlebas, programebs, romlebic qveynis Sida, damxmare wyaroebis maqsimaluri efeqturobiT gamoyenebas Seuwyobs xels... amitomac aris upirvelesi moTxovnileba, rom yoveli mimRebi qveynis mTavrobam moaxdinos saukeTeso Zalebis seriozuli mobilizacia, daiwyos TviTdaxmarebis procesi da gaataros Sida reformebi, rogorebicaa miwisa da sagadasaxado reformebi, gaaumjobesos saganmanaTleblo sfero da Seqmnas ufro samarTliani socialuri pirobebi _ rac niSnavs, sakuTari qveynis ganviTarebisaTvis aucilebeli RonisZiebebis gatarebas da saxelmwifos mier miRebuli ucxouri sawarmoo kapitalis moculobis gazrdis SesaZleblobas...
...raRaca drois ganmavlobaSi saWiro iqneba, rom iseT saxelmwifoebs, romlebic Zlier sagareo an saSinao zewolas ganicdian, davexmaroT aseve grantebiTac(saxsrebiT, romlebic ar dagvibrundeba), raTa maT SeZlon, gauZlon am zewolas da SeinarCunon damoukidebloba. msgavs situaciebSi erTguli viqnebiT Cveni miswrafebebis, rom maT, rogorc ki amis pirobebi Seiqmneba, gavuadviloT ekonomikuri arastabilurobidan da stagnaciidan gadasvla ekonomikur eqspansiaze da Cveni daxmareba SeZlebisdagvarad swrafad gadaviyvanoT fuladi saxsrebis Cuqebis programidan ganviTarebisaTvis saWiro(dasabrunebeli) kreditebis gacemaze. Cveni axali programa ar unda iyos mxolod reaqcia komunistur muqarebze an mimRebi qveynebis moklevadian krizisebze gaTvlili. Cven gagvaCnia kidev ufro metad pozitiuri interesi, davexmaroT dabali ganviTarebis mqone qveynebs sakuTari moqalaqeebisaTvis Rirseuli saarsebo pirobebis SeqmnaSi da agreTve, sakmarisi siZlieris, sakuTari Tavis rwmenisa da damoukideblobis SeZena-ganmtkicebaSi, raTa isini gaxdnen damoukidebeli da sakuTar ZalebSi darwmunebuli msoflio xalxTa Tanamegobrobis srulfasovani wevrebi. swored amitom unda iyos Cveni daxmarebebi imaze damokidebuli, Tu ramdenad aqvT mimReb qveynebs mzaoba da mondomeba, gadadgan nabijebi, romlebic am miznebis misaRwevad aris aucilebeli...

V

programa, romelic greZlvadian dagegmarebazea dafuZnebuli, nacvlad mxolod mudmivi moklevadiani krizisebisagan Tavdacvisa, ar SeiZleba drois mcire monakveTSi dafinansebaze iyos gaTvlili. grZelvadiani gegma, gamyarebuli garantiebiT da didxniani dafinanseba aris gadamwyveti mniSvnelobis mqone mTliani programis Tanamimdevrulobisa da qmediTunarianobisaTvis. Tu mzad ara varT msgavsi didxniani pasuxismgeblobebis Cvens Tavze asaRebad, maSin ar unda velodoT arc sxva potenciuri donorebis adrindelze met aqtiurobas da arc raime realistur gegmebs mimRebi qveynebis mxridan.
amitom gTavazobT, sagareo daxmarebebze pasuxismgebeli axali samsaxurisaTvis gamosayofi saxsrebis moculobis, sul cota momavali xuTi wlis periodisaTvis, winaswar gansazRvras da misTvis, aseve xuTi wlis manZilze, rwmunebis miniWebas, aiRos sesxebi, raTa Sesabamisi vadebis sazRvrebSi moaxdinos ganviTarebisaTvis gankuTvnili da dolarSi ukandasabrunebeli kreditebis gacema. verc erTi sxva nabiji ver iqneboda Cveni miswrafebebis ufro mkafio gacxadebis saSualeba mTeli msoflios winaSe. verc erTi sxva nabiji ver Seuwyobda metad xels umaRlesi kvalifikaciis kadrebis mozidvas Cvens samsaxurSi da sxvanairad ver wavaxalisebT ganviTarebad qveynebs imisaTvis, rom moaxdinon TavianTi Zalebis xangrZlivi droiT mobilizeba sakuTari mdgomareobis gasaumjobeseblad.

Tu Cven gvsurs mivideT iseT programasTan, romelic namdvilad gvpirdeba ukeTes momavals, maSin am programas Tavad unda hqondes momavali. gamocdileba gviCvenebs, rom mTeli rigi erTwliani programebiT ar xerxdeba moTxovnebis ekonomikur-racionaluri dakmayofileba. amasTan erTad, gadamwyveti mniSvneloba eniWeba kongresTan mudmiv konsultaciebsa da mis Sesabamis komitetebTan mWidro TanamSromlobas, gansakuTrebiT ki programebis yovelwliur monitorings...


ამ თემაზე ისაუბრა პრეზიდენტმა კენედიმ ევროპიდან დაბრუნების შემდეგაც, სადაც საბჭოთა კავშირის მეთაურთან, ნიკიტა ხრუშოვთან გამართა მოლაპარაკებები.

mimarTva erisadmi,
6. ivnisi, 1961

(batoni xruSovi) darwmunebuli iyo, rom movlenebi misi warmodgenis mixedviT viTardeba, rom axalgazrda, naTeli momavlisaTvis mebrZoli erebis revolucia sabolood komunisturi revoluciiT dasruldeba da rom ...kremlis mxridan mxardaWeris mqone e.w. “ganmaTavisuflebeli omebi” kvlav Zveli meTodebiT – pirdapiri agresiisa da intervenciis saxiT _ gagrZeldeba.
ormocian wlebSi da ormocdaaTianebis dasawyisSi umTavres safrTxes warmoadgenda komunisturi armiis mier daucveli sazRvrebis gadmolaxva _ Cven es koreaSi ganvicadeT. Cveni atomuri bombebis monopolia gadamwyvet rols asrulebda imaSi, rom Tavidan agvecilebina igives ganmeoreba sxva regionebSic. magram amJamad aRmovCndiT axali da sruliad gansxvavebuli safrTxis winaSe. Cven aRar gagvaCnia atomuri bombebis monopolia. sabWoTa raketebi, rogorc gaRma swamT, moaxerxeben amerikuli raketebis Sekavebas, xolo sabWoTa jarebs SeuZliaT Cveni jarebis damarcxeba, Tu Cven movindomebT am e. w. “ganmaTavisuflebel omebSi” CarTvas. ase rom, SesaZlebelia lokaluri konfliqti, romelsac sabWoelebi aCaReben, maT sasargeblod dasruldes _ partizanebis, ajanyebulebisa Tu ZirgamomTxreli saqmianobis meSveobiT.
disciplinirebuli komunistebis erT patara jgufs SeuZlia, sakuTari miznebisTvis gamoiyenos ukmayofileba da gaWirveba romelime qveyanaSi, sadac saSualo wliuri Semosavali zogjer 60 Tu 70 dolars utoldeba da amgvarad miaRwios mTels qveyanaSi Zalauflebis xelSi Cagdebas ise, rom komunisturma jarebma saerTod ar gadakveTon saxelmwifo sazRvrebi. es aris komunisturi Teoria.
Tumca mtkiced mwams, rom dro gviCvenebs am Teoriis aramarTebulobas _ rom komunizmi ki ara, aramed Tavisufleba, damoukidebloba da TviTgamorkveva ibatonebs bolos msoflioSi da rom Tavisufal adamianebs eqnebaT survili da saSualeba, raTa gaimarjvon TavisuflebisaTvis brZolaSi. TavisTavad cxadia, rom es brZola axladSeqmnil da SedarebiT Rarib saxelmwifoebs momaval aTwleulSi uwyvet krizisul mdgomareobas uqadis.
batonma xruSovma gamoiyena argumenti, romelzec axla minda visaubro. man Tqva, msoflioSi arsebobs erTgvari uwesrigoba da xom ar SeiZleba yvelaferSi misi dadanaSauleba. amaSi is sruliad marTalia. Zalzed advilia, xelisuflebis winaaRmdeg yovel gamosvlaze, yovel antiamerikul mitingze, yoveli korufciuli reJimis damxobaze, gaWirvebisa da uimedobis winaaRmdeg mimarTul yovel masobriv protestze vamtkicoT, rom is komunistebis mier aris inspirirebuli. es ase ar aris yovelTvis. namdvilad, komunistebi myisve Cndebian, raTa naxon sargebeli Seqmnili mdgomareobidan, raTa SeaRwion ajanyebulTa xelmZRvanelobaSi, raTa moeqcnen revoluciuri movlenebis gamarjvebis talRaze. magram maT ar SeuqmniaT is garemoebebi, romelTac es movlenebi gamoiwvies.
mokled, im regionebSi, sadac jer kidev gvxvdeba aseTi mZime siRatake, amdeni wera-kiTxvis ucodinari, amdeni avadmyofi bavSvi, aseTi maRali sikvdilianoba Cvil bavSvTa Soris, amdeni usaxlkaro da sasowarkveTili ojaxi, yvelgan aq, Tavisuflebisa da misi momavlis Sansebi damokidebulia aseve adgilobrivi mosaxleobisa da xelisuflebis gadawyvetilebebze.
Tu maT aqvT survili, Tavad gansazRvron sakuTari momavali, xalxi dgas xelisuflebis gverdiT da mosaxleobis keTildReobaze aisaxeba am mTavrobebis samarTliani da progresuli nabijebi, romlebic adamianebSi aRZravs ndobas da aRviZebs Tavdadebas, maSin partizanul moqmedebebsa da ajanyebebs warmateba ar eqnebaT. magram sadac es winapirobebi Sida uTanxmoebebis gamo ar iqneba Sesrulebuli, iq TavisTavad Cndeba garedan yoveli sazRvris darRvevis mcdelobis winaaRmdeg mxolod mcire samxedro dacvis arsebobis sruli garantia...
Cven gveZleva istoriuli Sansi, davexmaroT am qveynebs sakuTari socialuri wesrigis CamoyalibebaSi, vidre isini ise ar momZlavrdebian da ar Seiqmnian imis mtkice garantiebs, rom gaumklavdebian gare Semotevebs da arsebul safrTxeebs. darwmunebulebi varT, amas SegviZlia warmatebiT SevebrZoloT.
Cven SegviZlia maTi SeiaraRebuli Zalebis ise momzadeba da aRWurva, rom isini mzad iyvnen komunistebis mier mxardaWerili ajanyebulebis dasamarcxeblad. Cven SegviZlia maT davexmaroT sakuTari industriisa da soflis meurneobis ganviTarebaSi im kuTxiT, rom amis safuZvelze moxdes saarsebo pirobebis ukeTesobisaken Secvla. Cven SegviZlia maT mivceT stimuli imisTvis, raTa gaaumjobeson TavianTi saxelmwifo mmarTveloba, ganaTlebisa da sagadasaxado sistemebi; raTa ukeT moaxdinon sakuTari dovlaTis gadanawileba da meti keTildReoba miscen sakuTar mosaxleobas...
Tu ara varT mzad msgavsi mxardaWeris gasawevad, maSin Cemis azriT, am regionebSi Tavisuflebis perspeqtiva namdvilad gaurkvevelia... tvirTi mZimea da Cven mas ukve mravali wlis manZilze vzidavT. Tumca mwams, rom brZola jer ar dasrulebula. omi grZeldeba da Cven am procesSi Cveni movaleobebi gvakisria. amitomac mjera kvlav, rom momavalSic davudgebiT gverdiT am qveynis moqalaqeebs ise, rom maT sakuTari Tavisuflebis SenarCuneba SeZlon.
kargad daemTxva, rom kongresma vaSingtonSi daiwyo Cveni sagareo daxmarebebis axali samxedro-ekonomikuri programis ganxilva zustad im dros, roca batoni xruSovis sityvebma am programis aucileblobis dadasturebis demonstrireba moaxdines ise, rogorc arasdros. ra Tqma unda, programa unda iqnas kargad dagegmili da qmediTad gatarebuli; magram mjera, Cven mas ganvaxorcielebT da mwams, rom Tqven, amerikeli adamianebi, erTsulovnad dauWerT mas mxars, radgan amas yvela am regionis usafrTxoebisaTvis gadamwyveti mniSvneloba aqvs. azri ara aqvs, komunizmis gafarToebasTan carieli sityvebiT dapirispirebas, Tu mzad ara varT, vitvirToT Cveni valdebulebebi, raoden mZimec ar unda iyos es...



ათი დღის შემდეგ პრეზიდენტმა კვლავ ისაუბრა ამ ფრონტზე აქტიური მოქმედებების აუცილებლობის თაობაზე.

saerTaSoriso ekonomikuri ganviTarebisa da socialuri reformebis nacionaluri konferencia*,
16. ivnisi 1961

...1952 wels Tavisufalma msofliom gamoxata SeSfoTeba koreaSi SeWris msgavsi, sxva saomari konfliqtebis gaCenis safrTxis Taobaze; dRes ukve, TavisuflebisaTvis yvelaze did saSiSroebas warmoadgens komunistebis mier cinikurad “ganmaTavisuflebel omebad” monaTluli konfliqtebi...
...vaSingtonSi, iseve rogorc mTels qveyanaSi, igrZnoba imis gaZlierebuli survili, rom “raime unda viRonoT”: Tavisuflebis Tavdacvis saSualebebis gasZliereblad, komunizmis gavrcelebis Sesakaveblad, sagareo politikis sferoSi iniciativis xelSi Casagdebad. momismenia imis Sesaxeb, rom Cven unda vikisroT axali samxedro valdebulebebi da SeviyvanoT Cveni jarebi kidev ufro met adgilebSi. damatebiTi saSualebebi Cveni sahaero Tavdacvis ZalebisaTvis ukve gamoyofilia da aq saqme exeba sajariso nawilebis damatebas partizanTa dasamarcxeblad. es yvelaferi udavod mniSvnelovania, magram batoni xruSovis “ganmaTavisuflebel brZolebs” B-58-TviTmfrinavebiT bolos ver movuRebT. SeuZlebelia samxedro garantiebiT maTi Tavidan acileba. umeteswilad, aseve SeuZlebelia, amis Sekaveba amerikuli intervenciiT _ kerZod yvelgan, sadac araa mosalodneli komunisturi intervencia.
amitomac movuwodeb yvelas, visac aqvs survili, “raime viRonoT”, dauyovnebliv, mTeli Tavisi energiiT amoudges mxarSi Cvens sagareo daxmarebebis programas; Tavisi wvlili Seitanos, rom Rirseulad aRvudgeT win socialur usamarTlobasa da ekonomikur qaoss, yovel amboxsa da ZirgamomTxreli saqmianobis yvelanair gamovlinebas; xeli SevuwyoT socialur reformebsa da ekonomikis ganviTarebas, riTac SesaZlebeli iqneba axladSeqmnili saxelmwifoebisa da susti mTavrobebis stabilizireba; movaxdinoT adgilobrivi samxedro Zalebis, romelTac awevT TavianT qveyanaSi komunistebis mfarvelobis qveS myofi partizanebisaTvis winaaRmdegobis gawevis ZiriTadi tvirTi, ukeT momzadeba da aRWurva.
vinc uars ityvis ucxo qveynebis ekonomikur da samxedro daxmarebaze, unda icodes, rom komunistebi amaze ukan ar daixeven, rom maTi daxmarebebi ganviTarebadi qveynebisaTvis srafadaa xelmisawvdomi, rom maT am regionebSi ukve gaagzavnes rva aTasamde teqnikuri personali da gamoyves grZelvadiani kreditebi ise, rom ar daelodnen mimRebi qveynebis parlamentebis mier Tanxebis gankargvis gegmebis yovelwliur damtkicebas. komunisturi blokis daxmareba Cvenive naxevarsferos adamianebisTvisac ki, romlebic didi xania Tavisuflebis samsaxurSi dganan, magram jer kidev elian sakuTari gaWirvebis dasasruls, aris erTgvari macduri satyuara.
mokled, azri ara aqvs xmamaRali sityviT komunizmis gafarToebis winaaRmdeg gamosvlas, Tu ara varT mzad, gaviazroT is, Tu ra saxeobis iaraRis saWiroeba gveqneba am brZolaSi yvelaze xSirad. azri ara aqvs moiTxovo energiuli winsvla Cveni usafrTxoebis dacvis sakiTxSi, Tu ara gvaqvs masSi Sesabamisi fasis gadaxdis survili da mzaoba, vitvirToT is simZime, romelic am usafrTxoebis mopovebisTvisaa aucilebeli. da kidev, rogorc didi xnis win aw gansvenebulma artur vandenbergma Tqva: azri ara aqvs, adamians, romelic napiridan eqvsi metris daSorebiT ixrCoba da saSvelad gixmobs, sami metris sigrZis Toki gadaugdo...


Freitag, 4. Oktober 2013

თავისუფალი მსოფლიოს განმტკიცების გეგმები(1)

უცხო ქვეყნების დახმარება


შეიარაღებული ბანდების წინააღმდეგ ბრძოლის ყველაზე ეფექტური ღონისძიებებიც კი, ან ნებისმიერი ზრუნვა კომუნიზმის შემოტევისაგან თავის დასაცავად წარუმატებლობისათვის იქნება განწირული იქ, სადაც ადგილობრივი მოსახლეობა სიღარიბის დაძლევით არის დაკავებული“.


განსაკუთრებული მიმართვა კონგრესს უცხო ქვეყნების დახმარების შესახებ, შემოკლებით,


22. მარტი, 1961



Cvenma xalxma 1961 wels yoveli diskusia imiT unda daiwyos, rom sruliad naTlad gansazRvros sami ZiriTadi garemoeba:

1.      amJamindeli gegmebi da koncefciebi ucxo qveynebis daxmarebis sakiTxSi xSir SemTxvevaSi aradamakmayofilebelia da ar Seesabameba arc Cvens sakuTar da arc ganuviTarebeli qveynebis moTxovnilebebs samociani wlebis dasawyisisaTvis.

2.      ekonomikuri kraxi zogierTi, marTalia Tavisufali, magram ekonomikurad CamorCenili qveynebis, romlebic amJamad sakuTari ekonomikis realuri eqspansiisa da ekonomikuri qaosis safrTxes Soris arian, iqneboda katastrofa Cveni nacionaluri usafrTxoebisaTvis, saSiSi Cveni SedarebiT ukeTesi keTildReobisaTvis da mZime tvirTi Cveni sindisisaTvis.

3.      ganviTarebul, Tavisufal qveynebs samocian wlebSi eZlevaT istoriuli Sansi, rom didsulovani ekonomikuri daxmarebis wyalobiT yvela CamorCenili saxelmwifoebis naxevarze mets miscen saSualeba, sakuTari impulsebiT moaxerxon gadasvla CamorCenilidan mzard ekonomikaze, iqamde, sanam isinic ar miuaxlovdebian im dRes, rodesac aRar iqnebian gare daxmarebaze damokidebulni.

I

ucxo qveynebis daxmareba, aqamde ucxo RonisZieba, romliTac msoflios Zaxils saSvelad amerikam upasuxa, ar aris marto erTi romelime partiis an mTavrobis saqme. ori didi prezidentis, hari trumenisa da duait eizenhaueris, winamZRolobiT moxda misi adgilidan daZvra, rasac mxari dauWira orive politikuri partiis mravalma wevrma kongresSic da mTels qveyanaSi.
Cveni pirveli mniSvnelovani RonisZieba am sferoSi iyo daxmarebis programa im qveynebis mosamarageblad, romlebsac meore msoflio omma udidesi ziani miayena, sakvebiT, tansacmeliTa da sxva pirveladi moxmarebis sagnebiT. Cveni momdevno nabiji iyo marSalis gegmis gatareba, mZlavri da warmatebiT dagvirgvinebuli programa dasavleT evropis qveynebis ekonomikebis aRsadgenad da komunisturi eqspansiis Tavidan asacileblad msoflios am nawilSi. amas mohyva “oTxpunqtiani programa”, romlis saSualebiTac Cven vcdilobdiT, xelmisawvdomi gagvexada mecnieruli da teqnikuri miRwevebi ganviTarebadi qveynebis mosaxleobisaTvis. momavlisaTvis am daxmarebebis koncefciam safuZveli moumzada ekonomikuri TanamSromlobisa da ganviTarebis organizaciis dafuZnebas (OECD), romelic Tavisufali samyaros mier msoflios ekonomikur da socialur ganviTarebaSi erToblivi wvlilis Setanis instrumenti iqneba.
am miznis gansaxorcieleblad axali sicocxle unda CavberoT Cveni Zalisxmevis erTianobisa da erTsulovnebis suls, romelic adrec umagrebda zurgs Cvens erTobliv miswrafebebs. amas garda, aucilebelia Cveni ucxo qveynebis daxmarebis organizaciisa da Cveni Sexedulebebis safuZvlebis revizia, raTa moviyvanoT is SesabamisobaSi im axal problemebTan, romelTa winaSec dRes vdgavarT.
am saqmis verc erTi mxardamWeri ver iqneba kmayofili amJamindeli programis obieqturad gansjisas, romelic sinamdvileSi mravali da sxvadasxvanairi qveprogramebisagan Sedgeba. misi xelmZRvaneloba aris daqsaqsuli, biurokratiulad nafleTebad daglejili, umweo da nela funqcionirebadi, gangebis wyalobas mindobili samsaxurebis iracionaluri kompleqsi, romelic sul cota oTx saministrosa da kidev sxva ramodenime uwyebas aerTianebs. programa efuZneba mTel rig sakanonmdeblo aqtebsa da administraciul qmedebebsa Tu RonisZiebebs, romlebic gansxvavebuli droisaTvisa da sxva miznebisaTvis iyo gansazRvruli da romelTa umravlesobac dReisaTvis ukve moZvelebuli, urTierTsawinaaRmdego an saocrad mouqnelia da amitom, amJamindel moTxovnilebebsa da miznebs sruliad ar Seesabameba. am programis naklovanebaTa mizeziT ukve dawyebulia aqac da ucxoeTSic Cveni moqmedebebis mimarT ndobis Seryeva.
programa saWiroebs maRalkvalificirebuli kadrebis wasaxaliseblad imgvari samsaxurebrivi pirobebis Seqmnas, rom mozidul iqnas sakmarisi raodenobis uniWieresi mamakacebi da qalebi, romelTac xelewifebaT ucxo mTavrobebTan keTilmegobuli urTierTobis damyareba da Tan Rrmad aqvT gaTavisebuli ekonomikuri ganviTarebis procesis udidesi mniSvneloba. profesiuli momavalis gaurkvevlobam da sazogadoebaSi maTi avtoritetis Semcirebam gamoiwvia sagareo urTierTobebis sferoSi dasaqmebulTa Soris, romlebic samsaxurebrivi movaleobebis TanakveTiTa da miznebis bundovnad dasaxviT gamowveuli mudmivi WoWmanisa da dabneulobis gamo axal-axal imedgacruebebs ganicdian, samsaxurebrivi moralisa da Sedegianobis dacema. mxolod erTeuli TanamSromlebis, romlebic programis gagrZelebas aqamde rogorRac axerxeben, erTguli da Tavdadebuli muSaobis Sedegia, rom Cven jer kidev vaRwevT raRac warmatebebs okeanis gaRma.
amasobaSi ucxoeTis daxmarebis programis araTanabarma da Seufereblad moklevadianma finansirebam gaanela megobar qveynebSi didxniani dagegmarebisa da sakuTari qmedebebis survili, romelsac gadamwyveti mniSvneloba aqvs soliduri ekonomikuri ganviTarebisaTvis. programaSi stabilurobisa da Tanamimdevrulobis deficitma, yoveli samoqmedo gegmisaTvis gansazRvruli vadebis arsebobis saWiroebam da kidev, amerikuli daxmarebebis damabnevelma simravlem erTi da igive ucxo qveynisaTvis _ am yvelaferma Cvens Tanadgomaze gavlena iqonia da daamZima amocana, daisaxos realisturi miznebi da SeirCes Sesatyvisi normebi. urTierTdakavSirebuli proeqtebis naCqarevi momzadeba, Sesabamisi wlis biujetis ritmisaTvis fexis Sewyobis mizniT, ver gaamarTlebs marTlzomieri dagegmarebis SorsmWvretelobis kuTxiT. samagierod sabWoTa kavSirs mieca SesaZlebloba, sakuTar Tavze grZelvadiani valdebulebebis aRebis gziT, gamoiyenos Tavisi ucxo qveynebis daxmarebis programebi imisTvis, rom gaxados ganviTarebadi qveynebi rusul daxmarebaze damokidebuli da amiT emsaxuros msoflio komunizmis miznebs.
Cveni daxmarebis programebs imaSic unda SehqondeT wvlili, daicvas zogierTi qveyana ekonomikuri qaosisa, an sruli ekonomikuri kraxisagan da uSvelos maT Tavisi damoukideblobisa da Tavisuflebis SenarCunebaSi, magram faqtia, rom bevri im qveynebidan, romelTac Cven mudmivad vexmarebiT, amJamadac ar aris axlos stabiluri ekonomikuri zrdis mdgomareobasTan iseve, rogorc daxmarebis dawyebisas. fuli, romelsac Cven gavcemdiT krizisuli situaciebis gansamuxtavad an moklevadiani politikuri miznebis gansaxorcieleblad, unda dagvxmareboda qveynis xelSeuxeblobisa da damoukideblobis SenarCunebaSi, magram Zalzed iSviaTad moxerxda, mimRebi qveynis maRal ekonomikur stabilurobasTan miaxloeba...

II

...rodesac siRaribe izrdeba da ekonomikuri qaosi iwyeba, es iwvevs arsebuli politikuri da socialuri wesrigis ngrevas, rac aucileblad moaxdens totalitarizmis win wamowevis provocirebas yvela sust da arastabilur regionSi. amiT saSiSroeba eqmneba Cvens sakuTar usafrTxoebasa da ekonomikur keTildReobas. ganviTarebadi qveynebis xelSewyobisa da daxmarebis programa aucileblad unda gagrZeldes, radgan amas moiTxovs Cveni xalxis interesebi da politikuri Tavisuflebis sakiTxis saWiroeba.
Cven Zalzed gansakuTrebul istoriul periodSi gviwevs cxovreba. laTinuri amerika, afrika, axlo aRmosavleTi da azia Cabmulni arian omSi sakuTari damoukideblobis uflebisaTvisa da TavianTi Zveli socialuri pirobebis ganaxlebisaTvis. es axali erebi saWiroeben xelSewyobas kreditebis gamoyofisa da teqnikuri daxmarebis saxiT, zustad iseve, rogorc Tavis droze movaxdineT msoflios CrdiloeT naxevarsferos naxevarSi mTeli rigi gamocdilebebisa da sxva kapitalis danergva, roca ganvaxorcieleT idustrializaciisa da ekonomikis gegmazomieri ganviTarebis programebi.
Cvens droSi yvela am axalaRmocenebuli saxelmwifoebis daxmarebas sxva, kidev ufro Rrma mizezic aqvs. gamonaklisis gareSe, yvela maTgani ganicdis komunistur zewolas. umetes SemTxvevaSi es aris pirdapiri samxedro zewola. rig SemTxvevebSi is iRebs intensiuri, ZirgamomTxreli saqmianobis formas, rac mdgomareobs imaSi, rom axal da xSirad arastabilur, Tanamedrove institutebs, romlebic am qveynebma aqamde Seqmnes, safuZveli Seeryes da amgvarad moxdes maTi Canacvleba sxvebiT.
Tumca komunizmis damarcxebis negatiuri mizani ar aris samociani wlebis Cveni ucxo qveynebis daxmarebis programebis TviTmizani. misi umTavresi amocana metwilad mdgomareobs imaSi, xeli Seuwyos msoflios istoriaSi imis mtkicebulebis datovebas, rom meoce saukuneSic, iseve rogorc mecxrameteSi da dedamiwis samxreT naxevarsferoSi, iseve rogorc CrdiloeTisaSi, ekonomikur zrdasa da politikur demokratias xelixelCakidebulebs SeuZliaT ganviTareba.
mokled rom vTqvaT, Cven marto valdebulebebi ki ara gvaqvs Sesasrulebeli _ Cvens win iSleba farTo perspeqtivebi, romelTa ganxorcielebac gvevaleba. Cven vdgavarT, raSic mtkiced var darwmunebuli, ganviTarebuli, Tavisufali qveynebis didi erTianobis miswrafebis winaSe, davexmaroT CamorCenil qveynebs didxniani ganviTarebis gegmis safuZvlebis SeqmnaSi. mravali, aseTi ganuviTrebeli qveyana Zalian axlos aris imasTan, rom moaxdinos Tavisi ekonomikis, socialuri da politikuri urTierTobebis sakmarisad stabilizireba da sakuTari ZalebiT moaxdinos ekonomikuri eqspansia _ im SedegiT, rom xangrZlivad da myarad dadges fexze. samociani wlebi SesaZlebelia _ da aucilebelic _ gaxdes gadamwyveti “ganviTarebis aTwleuli”, drois monakveTi, romelSic Tavisufali, stabiluri da sakuTar TavSi darwmunebuli erebis kidev ufro gazrdili erToba SeZlebs, Seamciros daZabuloba da safrTxeebi mTels msoflioSi. es mizani CvenTvis misaRwevia maSin _ da mxolod maSin _, Tu sxva ganviTarebuli qveynebic SemogvierTdebian im ganzraxviT, rom daxmarebis mimReb qveynebs davuwesoT mTeli rigi erToblivad SeTanxmebuli kriteriumebi, davusaxoT grZelvadiani gegmebis miznebi da daviwyoT maT misaRwevad saWiro RonisZiebebis gatareba, raSic yoveli saxelmwifo sakuTari SesaZleblobidan da yoveli ganviTarebadi qveynis saWiroebidan gamomdinare Tavis, Sesatyvis wvlils Seitans. Cveni amocanis Rrma azri mdgomareobs imaSi, rom SevqmnaT iseTi axali partnioruli erToba Crdilo da samxreT naxevarsferoebs Soris, romlis muSaobaSic yvela Tavisufali saxelmwifo miiRebs aqtiur monawileobas da sadac yvela Tavisufali saxelmwifo Tavis Tavze aiRebs sakuTari SesaZleblobebis Sesabamis pasuxismgeblobas.
valdebulni varT, gavaerTianoT Tavisufali industriuli qveynebi saerTo miznis garSemo, iseT qveynebs, romelTac namdvilad ZaluZT miaRwion sakuTari ekonomikis ayvavebas, davexmaroT am miznis miRwevaSi. amgvari midgomis saZirkveli ukve gvaqvs OECD(evropis urTierTTanamSromlobisa da ganviTarebis organizacia)-s dafuZnebis saxiT, romelic jer kidev prezident eizenhaueris xelmZRvanelobisas gakeTda. msgavsi TanamSromlobis instrumenti SesaZleblobas mogvcems, ganviTarebadi qveynebis ekonomikebi sakuTar “orbitebze gavuSvaT”, sadac isini ukve sakuTari energiis wyaroebiT miRweuli ekonomikuri zrdis mdgomareobas miaRweven da metad aRar dasWirdebaT gansakuTrebuli sagareo daxmareba. Tu iqneba es ganxorcielebuli _ da me yvela safuZveli maqvs imedis, rom es asec iqneba _, maSin es aTwleuli Tavisufali kacobriobis istoriaSi namdvilad gadamwyveti mniSvnelobis iqneba.
am Cveni miznebis warmatebuli ganxorcieleba damokidebulia urTierTobebis swor dalagebaze, rac saSualebas mogvcems, sakuTari momavlisaTvis mebrZoli erebis aRmSeneblobisaTvis mimarTuli Zalebi CavayenoT msoflio Tanamegobrobis samsaxurSi da warmatebiT davagvirgvinoT Cveni mcdeloba, movaxdinoT sxva ganviTarebuli qveynebis didi mondomebisa da Cveni miswrafebebis mizanmimarTulobisa da Tanamimdevrulobis Tanxvedra am mimarTulebiT. Tu mimReb qveynebs nebas mivcemT, gamoiyenos Cveni daxmarebebi mTeli rigi moklevadiani, xelovnurad Seqmnili krizisebis aRmofxvrisaTvis, nacvlad imisa, rom sruli ndoba gamoucxados Sorsmimavali miznebis gansaxorcielebel gegmebs, maSin Cven uazrod gavflangavT Cvens fulad saxsrebs da zians mivayenebT sakuTar keTil saxelsa da avtoritets. aseve naklebad Segviwyobs xels es sasurvel usafrTxoebasTan da sagareo daxmarebebis SemcirebasTan miaxloebaSi.
mokled, sxdomebis amJamindel periodSive unda moaxdinos kongresma ganviTarebadi qveynebis daxmarebebis sakiTxSi dramatuli gardatexis SetanaSi Tavisi Tanadgomis demonstrireba. valdebulebi varT, vuTxraT maT: Tu Tqven mzad xarT, daiwyoT saWiro saSinao reformebi da sakuTari Tavis daxmareba, xolo Semdeg danarCen ganviTarebul qveynebs: Tu Tqven mravlismomcvel CarCoebSi mzad iqnebiT udidesi ZalisxmevisaTvis, maSin Cven ganzraxuli gvaqvs uaxloesi, momavali “ganviTarebis aTwleulis” ganmavlobaSi movaxerxoT dabali ganviTarebis mqone qveynebis bedis Carxis motrialeba mdgomareobamde _ roca dadgeba molodini im dRisa, rodesac sabolood yvela qveyana myarad dadgeba fexze da sagareo daxmareba ar iqneba didi xniT saWiro.
amis winapiroba iqneboda, am weliwadSi Cveni qveynis mier winamZRolobis sakuTar Tavze aReba, axali meTodebis an ufro logikuri, meti Sedegianobisa da efeqturobis mqone sagareo daxmarebebis gegmis SemuSaveba. kongress vurCev am saxis gegmas, Tavisi pirvandeli saxiT warmodgenils, romelic uaxloes momavalSi moewodeba kongress da romlis mokle monaxazsac qvemoT SemogTavazebT, dauyovnebliv mianiWos kanonis Zala.

III

Tu gvinda, rom sagareo daxmarebebisaTvis gankuTvnili Cveni saxsrebi gaazrebulad da qmediTad iqnas gamoyenebuli, maSin Cven gvWirdeba Zireuli axali koncefciebisa da principebis erTiani kompleqsi. misi Semadgeneli nawilebia:

1.  struqturuli xelmZRvaneloba da ganxorcieleba _ erTi konkretuli samsaxuris daarseba vaSingtonsa da mTlian saoperacio sferoSi, romelic uflebebisa da samoqmedo saSualebebis Sesabamisi instrumentebiT iqneba aRWurvili, nacvlad mravali, erTmaneTTan konkurirebad da damabnevel dawesebulebaTa kompleqsisa;

2.  qveynebis mixedviT gansxvavebuli ganviTarebis gegmebi _ saguldagulod gaazrebuli programa, romelic iqneba TiToeuli qveynis gamoyenebadi rezervebis Sesatyvisi, nacvlad calkeuli programebis mTeli seriisa, romlebsac aranairi urTierTkavSiri ar gaaCniaT; aqamde Zalian xSirad, Cveni ganviTarebis miznebi da proeqtebi ar iyo imgvarad dawyobili, rom warmodgenili yofiliyos erTmaneTis Semavsebeli RonisZiebebis saxiT ekonomikis grZelvadiani ganviTarebis programis CarCoebSi;

3.  dagegmareba da finansireba didxniani periodisaTvis _ erTaderTi SesaZlebeli forma, azriani da racionaluri urTierTkavSiris dasamyareblad;

4.  dolarebSi dasabrunebeli, ganviTarebisaTvis gacemuli kreditebis SeRavaTiani pirobebi, kreditis gamcemsa da mimRebs Soris urTierTobebis nomalur komerciul safuZvlebze ageba da urTierTpativiscemis garemos Seqmna, rogorc dotaciuri daxmarebebis dakargvisa an mimRebi qveynisagan dasabrunebeli kreditis dasacavad _ Tu es aucilebeli iqneba zogierT SemTxvevaSi.

5.  upiratesobis miniWeba iseTi qveynebisaTvis, romlebsac meti mzaoba da SesaZleblobebi gaaCniaT sakuTari rezervebis mobilizaciisaTvis, saWiro socialuri da ekonomikuri reformebis gasatareblad, grZelvadian dagegmarebasTan Seguebisa da sxva iseTi RonisZiebebis gasatareblad, romlebic aucilebelia TviTmyofadi ekonomikuri eqspansiis stadiis misaRwevad;

6.  mravalferovani midgoma _ konkretuli programa da sakanonmdeblo norma Sesatyvisi valdebulebebisaTvis, romelTa daxmarebiTac moxdeba sxva ganviTarebuli qveynebis wvlilis efeqturobis gazrda da maTi monacvleobiTi Sevseba;

7.  axali samsaxuri axali personaliT, romlebic airCeva saukeTeso profesiuli TvisebebiT, umaRlesi pasuxismgeblobis grZnobiT dajildoebuli da amJamad am sferoSi momuSave adamianebisagan, samsaxuri, romelic momavalSi Cveni qveynis yvela kuTxidan miizidavs maRalkvalificiur kadrebs;

8.  ganviTarebaSi daxmarebebis gancalkeveba samxedro daxmarebebisagan _ ucxo qveynebis socialur-ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobis Cveni programa unda iqnas maTi sakuTari faseulobebis gaTvaliswinebiT ganxiluli da im umTavaresi da specifiuri wvlilis mixedviT Sefasebuli, risi Setanac Tavad ZaluZs TiToeul qveyanas Cveni usafrTxoebis moTxovnilebebis saqmeSi...

Donnerstag, 26. September 2013

მშვიდობის კორპუსის დაარსება






 ყველაზე დასამახსოვრებელი სიახლე, რაც კენედის ადმინისტრაციამ 1961 წელს განახორციელა, იყო მშვიდობის კორპუსის შექმნა. იგი განასახიერებს უდიდესი და უპირველესი პრობლემის მოგვარების მცდელობას, ასევე, ამერიკელი ხალხის მზაობას, "კაცობრიობის პროგრესს მიუძღვნან საკუთარი დრო, ძალა და პირადი მისწრაფებები".   



gansakuTrebuli mimarTva kongress mSvidobis korpusis Seqmnis Sesaxeb,
1. marti 1961
  
kongresis winaSe Semomaqvs winadadeba, Seiqmnas mudmivmoqmedi mSvidobis korpusi, rezervi sruli profesiuli ganaTlebis mqone amerikeli qalebisa da mamakacebisagan, romlebic SeerTebuli Statebis mTavrobis, an kerZo organizaciebisa Tu institutebis davalebiT gaigzavnebian ucxoeTSi, raTa daexmaron sxva qveynebs kvalificiuri specialistebis deficitis umwvavesi problemis gadaWraSi...
msoflios yvela kuTxeSi ibrZvian Svilebi axalgazrda erebisa, romlebic swored axla daadgnen ganviTarebis gzas, raTa ganaxorcielon socialuri da ekonomikuri miznebi, romlebiskenac aris mimarTuli maTi mtkice neba. Cveni Tavisufleba da Tavisuflebis momavali mTels msoflioSi mtkiced aris dakavSirebuli erTmaneTTan... da kiTxvasTan, arian Tu ara ganviTarebadi qveynebi mzad, Seqmnan ayvavebuli da damoukidebeli saxelmwifoebi, sadac maT xalxs, gaTavisuflebuls SimSilis, gaurkvevlobisa da siRatakis borkilebisagan, eqneba Rirseuli cxovrebis saSualeba.
erT-erTi udidesi dabrkoleba, rac am mizans win eRobeba, aris naswavli adamianebis deficiti, romelTac ZaluZT axalgazrdebisaTvis ganaTlebis micema da ganviTarebis programebis ganxorcielebis xelSewyoba - aqvT unari, moagvaron swrafad mzardi ekonomikebis problemebi da mowodebulni arian, gamoiyenon es unarebi mravali gaWirvebuli qveynis dasaxmareblad maT soflebSi, mTebSi, qalaqebsa da fabrikebSi.
ekonomikis ganviTarebis uZnelesi amocana moiTxovs procesebSi profesiuli kadrebis saswrafo CarTvas, romlebic ganaxorcieleben sazogadoebisaTvis sasargeblo aucilebel samuSaoebs: skolebis maswavleblebad, samSeneblo da sawarmoo saSualebebis specialistebad, soflad Tanamedrove higienuri saSualebebis gzamkvlevebad da kidev mravali sxva amocanis Sesasruleblad, romlebic maRali donis codnasa da profesiul momzadebas moiTxoven.
kvalificiuri kadrebis saswrafo da aucilebeli saWiroebidan gamomdinare, Semogvaqvs winadadeba, Seiqmnas mSvidobis korpusi, organizacia, romelic imuSavebs amerikel moxaliseTa mozidvasa da momzadebaze da maT wargzavnaze ucxoeTSi, sadac isini sxva erovnebis adamianebTTan erTad imuSaveben.
es organizacia gansxvavebuli iqneba ukve arsebuli sagareo daxmarebis samsaxurisagan, radgan misi wevrebi teqnikuri mrCevlebis saqmianobas Seavseben imiT, rom ganviTarebad qveynebs gauziareben sakuTar profesiul codnas mrCevelTa mier rekomendirebuli RonisZiebebis praqtikaSi danergvis saqmeSi. isini daexmarebian im profesionali kadrebis momzadebaSi, romlebic dasWirdebaT maspinZeli qveynebis mTavrobebs dagegmili proeqtebis ganxorcielebisaTvis, Tavadac miiReben muSaobaSi monawileobas da sakuTar saqmes udidesi pasuxismgeblobiT unda moekidon. ar unda gvqondes aranairi eWvi imis, rom maTi ricxvi, vinc am samsaxurSi xalisiT wava, Cvens SesaZlo vakansiebis raodenobaze Zalzed didi iqneba...
rac gansakuTrebiT sasixaruloa: es winadadeba, misi gancxadebis Semdeg, studentobis, profesiuli kavSirebisa da kerZo moqalaqeebis mier didi mowonebiT iqna miRebuli Cveni qveynis yvela kuTxeSi _ myari mtkicebuleba imisa, rom qveyanaSi aris msxverplis gaRebis mzadyofnis mqone adamianebis udidesi rezervi, romlebic mzad arian, kacobriobis progress miuZRvnan sakuTari dro, Zala da piradi miswrafebebi.
zogierTi specifiuri amocanebi, romlebzec mSvidobis korpusis wevrebs SeuZliaT erToblivad imuSaon, aris: mecadineobebi skolebis dawyebiT da ufros klasebSi, gansakuTrebiT inglisuri enis saswavlo-meToduri gegmebis CarCoebSi zogierT qveynebSi; malariis winaaRmdeg brZolaSi monawileoba mTels msoflioSi; janmrTelobis dacvisa da higienis sferoebis gasaumjobeseblad mimarTuli erovnuli proeqtebis momzadebasa da ganxorcielebaSi xelSewyoba; soflis Temebis xelSewyoba skolebis aSenebiT da sxva proeqtebiT; soflis meurneobaSi produqtiulobis gazrda adgilobrivi glexebisaTvis Tanamedrove xelsawyoebis gamoyenebisaTvis saWiro praqtikuli codnis gaziarebisa da axali agraruli meTodebis danergvis gziT. yvela am programaSi mTavari aqcenti dasawyisisaTvis codnis micemaze iqneba gakeTebuli ...
mSvidobis korpusis mosamsaxureebis wre ar iqneba mxolod axalgazrdebiT an Cveni umaRlesi saswavleblebis kursdamTavrebulebiT SemosazRvruli. es kari Ria iqneba yvela Sesabamisi kvalifikaciis mqone amerikelisaTvis, romelic am samsaxurSi muSaobis survils gamoTqvams. Tumca eWvsgareSea, rom korpusi pirvel rigSi im axalgazrda amerikelebs Semoikrebs, romelTac profesiuli ganaTleba eqnebaT miRebuli.
radgan kerZo kavSirebisa da institutebis siZliere da mravalferovneba aris Tavisufali sazogadoebis udidesi macocxlebeli wyaro, Cveni mSvidobis korpusis programebis didi nawilis ganxorcieleba am jgufebs eqneba mindobili; federaluri mTavroba maT amaSi finansurad daexmareba.
mSvidobis korpusis wevrebi ganviTarebad qveynebSi Semdegi gzebiT ganawildebian:
1. moxaliseTa kerZo organizaciebis saSualebiT, romlebic saerTaSoriso daxmarebebis programebs axorcieleben;
2. kolejebisa da universitetebis gacvliTi programebiT;
3. saerTaSoriso organizaciebis daxmarebebis programebiT;                               
4. SeerTebuli Statebis mTavrobis daxmarebebis programebiT;              
5. mSvidobis korpusis mier SemuSavebuli, axali, sakuTari proeqtebiT...
mSvidobis korpusis wevrebi yvela SemTxvevaSi iseT qveynebSi iqnebian wargzavnili, sadac maTi samsaxuri da profesiuli codna saWiro da sasurveli iqneba...
mSvidobis korpusSi muSaobis vada gansxvavebuli iqneba proeqtis mimarTulebisa da qveynebis mixedviT. zogadad is or-sam weliwads Seadgens. mSvidobis korpusis wevrebs xSirad mouwevT iseT pirobebSi muSaoba, romelic maTgan maRal fizikur SesaZleblobebs moiTxovs. maT mouwevT ganviTarebadi qveynebis moqalaqeebTan erTad primitiul pirobebSi cxovreba. raRa Tqma unda, es iqneba mSvidobis korpusis wevrisaTvis didi finansuri Sewirvac. maT ar eqnebaT xelfasi, amis sanacvlod isini miiReben danamats saarsebo Tanxebze, rac sakmarisi iqneba mxolod maTi yvelaze aucilebeli saWiroebis dasakmayofileblad da janmrTelobis misaxedad. Zalzed mniSvnelovania, rom mSvidobis korpusis qalebi da mamakacebi im xalxTan erTad cxovrobdnen, vis dasaxmarebladac midian. samuSao vadis amowurvis Semdeg isini miiReben mcire Tanxas, kompensacias, romelic muSaobis xangrZlivobis mixedviT iqneba gaangariSebuli da daexmareba maT SeerTebul StatebSi dabrunebis pirvel kvirebSi. samxedro savaldebulo samsaxurisagan gaTavisufleba aranairad ar aris dakavSirebuli mSvidobis korpusSi nebayoflobiT samsaxurTan...
aq Cven vsaubrobT amerikis mSvidobis korpusis Sesaxeb, Tumca sakiTxi ise ar unda iqnas gagebuli, TiTqos CamorCenili qveynebis ekonomikuri ganviTarebis msoflio problema warmoadgendes mxolod amerikis problemas. amitom neba mogveciT imedi viqonioT, rom sxva qveynebic gamoTqvamen TanamSromlobis survils, raTa moaxdinon mSvidobis korpusis msgavsad sakuTari moqalaqeebis energiisa da unarebis raime formiT CarTvis mobilizireba, rom Cveni iniciativa mxolod erTi nabijia kidev ufro didi internacionaluri aqciis CarCoebSi, romelic miznad isaxavs, daexmaros yvela adamians ukeTesi cxovrebis miRwevaSi da xeli Seuwyos xalxTa Soris urTierTgagebas.

 Tavdapirvelad, mSvidobis korpusi prezidentis 1961 wlis 1. martis gankargulebis safuZvelze Seiqmna droebiTi saxelisuflebo struqturis saxiT. amave dRis sagangebo mimarTva kongresisadmi, romelic aq SemoklebiT aris warmodgenili, moicavs prezidentis rekomendaciebsa da rCevebs kongresis sakanonmdeblo aqtis gamosacemad, romlis mixedviTac mSvidobis korpusi mudmivmoqmed organizaciad gadaiqceva.
moxaliseTa SerCeva da momzadeba gegmazomierad viTardeboda. amave dros daiwyo kongresma gamosacem kanonze muSaoba. seqtembramde moxda misi miReba da misi ganxorcielebisaTvis saWiro Tanxebis damtkiceba. momzadebulTa pirveli jgufebi ukve gaudgnen gzas, ganaSi pedagogiuri saqmianobisaTvis da tanganikis mimdebare teritoriebze geodeziuri samuSaoebis Casatareblad.
mSvidobis korpusisaTvis 3,9 miliardi dolaris gamoyofis Sesaxeb kanoni iyo kongresis mier gamocemuli erT-erTi bolo sakanonmdeblo aqti 1962 wlis axal arCevnebamde. kongresma manamdec daamtkica sagareo daxmarebebis programis umetesi nawili,  saerTaSoriso ganviTarebis amocanebisaTvis axali samTavrobo struqturis Seqmnis CaTvliT. man ar daamtkica prezidentis mier SeTavazebuli rekomendacia ganviTarebisaTvis daxmarebebis xangrZlivi finansirebis daSvebis Taobaze.