თავისუფალი მსოფლიოს განმტკიცების გეგმები(2)

Ost-Berliner Kind hinter dem Stacheldraht, September 1961

Foto: Polizeihistorische Sammlung des Polizeipräsidenten in Berlin

უცხო ქვეყნების დახმარება (გაგრძელება)

..."არტურ ვანდენბერგმა* თქვა: აზრი არა აქვს, ადამიანს, რომელიც ნაპირიდან ექვსი მეტრის დაშორებით იხრჩობა და საშველად გიხმობს, სამი მეტრის სიგრძის თოკი გადაუგდო"...

..."ჩვენ გაგვაჩნია კიდევ უფრო მეტად პოზიტიური ინტერესი, დავეხმაროთ დაბალი განვითარების მქონე ქვეყნებს საკუთარი მოქალაქეებისათვის ღირსეული საარსებო პირობების შექმნაში და აგრეთვე, საკმარისი სიძლიერის, საკუთარი თავის რწმენისა და დამოუკიდებლობის შეძენა-განმტკიცებაში, რათა ისინი გახდნენ დამოუკიდებელი და საკუთარ ძალებში დარწმუნებული მსოფლიო ხალხთა თანამეგობრობის სრულფასოვანი წევრები"...

*http://en.wikipedia.org/wiki/Arthur_H._Vandenberg

IV

...axali wamowyebebis centrSi unda idges mimRebi qveynebis sakuTari nacionaluri programebi. mniSvnelovania, rom ganviTarebadma qveynebma Tavadve dasaxon mkafiod gansazRvruli miznebi da rom es miznebi esadagebodes maTi ekonomikuri zrdis dabalansebul programebs, aRmzrdelobiTi sferos ganviTarebasa da socialuri struqturebis ganaxlebas, programebs, romlebic qveynis Sida, damxmare wyaroebis maqsimaluri efeqturobiT gamoyenebas Seuwyobs xels... amitomac aris upirvelesi moTxovnileba, rom yoveli mimRebi qveynis mTavrobam moaxdinos saukeTeso Zalebis seriozuli mobilizacia, daiwyos TviTdaxmarebis procesi da gaataros Sida reformebi, rogorebicaa miwisa da sagadasaxado reformebi, gaaumjobesos saganmanaTleblo sfero da Seqmnas ufro samarTliani socialuri pirobebi _ rac niSnavs, sakuTari qveynis ganviTarebisaTvis aucilebeli RonisZiebebis gatarebas da saxelmwifos mier miRebuli ucxouri sawarmoo kapitalis moculobis gazrdis SesaZleblobas...

...raRaca drois ganmavlobaSi saWiro iqneba, rom iseT saxelmwifoebs, romlebic Zlier sagareo an saSinao zewolas ganicdian, davexmaroT aseve grantebiTac(saxsrebiT, romlebic ar dagvibrundeba), raTa maT SeZlon, gauZlon am zewolas da SeinarCunon damoukidebloba. msgavs situaciebSi erTguli viqnebiT Cveni miswrafebebis, rom maT, rogorc ki amis pirobebi Seiqmneba, gavuadviloT ekonomikuri arastabilurobidan da stagnaciidan gadasvla ekonomikur eqspansiaze da Cveni daxmareba SeZlebisdagvarad swrafad gadaviyvanoT fuladi saxsrebis Cuqebis programidan ganviTarebisaTvis saWiro(dasabrunebeli) kreditebis gacemaze. Cveni axali programa ar unda iyos mxolod reaqcia komunistur muqarebze an mimRebi qveynebis moklevadian krizisebze gaTvlili. Cven gagvaCnia kidev ufro metad pozitiuri interesi, davexmaroT dabali ganviTarebis mqone qveynebs sakuTari moqalaqeebisaTvis Rirseuli saarsebo pirobebis SeqmnaSi da agreTve, sakmarisi siZlieris, sakuTari Tavis rwmenisa da damoukideblobis SeZena-ganmtkicebaSi, raTa isini gaxdnen damoukidebeli da sakuTar ZalebSi darwmunebuli msoflio xalxTa Tanamegobrobis srulfasovani wevrebi. swored amitom unda iyos Cveni daxmarebebi imaze damokidebuli, Tu ramdenad aqvT mimReb qveynebs mzaoba da mondomeba, gadadgan nabijebi, romlebic am miznebis misaRwevad aris aucilebeli...

V

programa, romelic greZlvadian dagegmarebazea dafuZnebuli, nacvlad mxolod mudmivi moklevadiani krizisebisagan Tavdacvisa, ar SeiZleba drois mcire monakveTSi dafinansebaze iyos gaTvlili. grZelvadiani gegma, gamyarebuli garantiebiT da didxniani dafinanseba aris gadamwyveti mniSvnelobis mqone mTliani programis Tanamimdevrulobisa da qmediTunarianobisaTvis. Tu mzad ara varT msgavsi didxniani pasuxismgeblobebis Cvens Tavze asaRebad, maSin ar unda velodoT arc sxva potenciuri donorebis adrindelze met aqtiurobas da arc raime realistur gegmebs mimRebi qveynebis mxridan.

amitom gTavazobT, sagareo daxmarebebze pasuxismgebeli axali samsaxurisaTvis gamosayofi saxsrebis moculobis, sul cota momavali xuTi wlis periodisaTvis, winaswar gansazRvras da misTvis, aseve xuTi wlis manZilze, rwmunebis miniWebas, aiRos sesxebi, raTa Sesabamisi vadebis sazRvrebSi moaxdinos ganviTarebisaTvis gankuTvnili da dolarSi ukandasabrunebeli kreditebis gacema. verc erTi sxva nabiji ver iqneboda Cveni miswrafebebis ufro mkafio gacxadebis saSualeba mTeli msoflios winaSe. verc erTi sxva nabiji ver Seuwyobda metad xels umaRlesi kvalifikaciis kadrebis mozidvas Cvens samsaxurSi da sxvanairad ver wavaxalisebT ganviTarebad qveynebs imisaTvis, rom moaxdinon TavianTi Zalebis xangrZlivi droiT mobilizeba sakuTari mdgomareobis gasaumjobeseblad.

Tu Cven gvsurs mivideT iseT programasTan, romelic namdvilad gvpirdeba ukeTes momavals, maSin am programas Tavad unda hqondes momavali. gamocdileba gviCvenebs, rom mTeli rigi erTwliani programebiT ar xerxdeba moTxovnebis ekonomikur-racionaluri dakmayofileba. amasTan erTad, gadamwyveti mniSvneloba eniWeba kongresTan mudmiv konsultaciebsa da mis Sesabamis komitetebTan mWidro TanamSromlobas, gansakuTrebiT ki programebis yovelwliur monitorings...

ამ თემაზე ისაუბრა პრეზიდენტმა კენედიმ ევროპიდან დაბრუნების შემდეგაც, სადაც საბჭოთა კავშირის მეთაურთან, ნიკიტა ხრუშოვთან გამართა მოლაპარაკებები.

mimarTva erisadmi,

6. ivnisi, 1961

(batoni xruSovi) darwmunebuli iyo, rom movlenebi misi warmodgenis mixedviT viTardeba, rom axalgazrda, naTeli momavlisaTvis mebrZoli erebis revolucia sabolood komunisturi revoluciiT dasruldeba da rom ...kremlis mxridan mxardaWeris mqone e.w. “ganmaTavisuflebeli omebi” kvlav Zveli meTodebiT – pirdapiri agresiisa da intervenciis saxiT _ gagrZeldeba.

ormocian wlebSi da ormocdaaTianebis dasawyisSi umTavres safrTxes warmoadgenda komunisturi armiis mier daucveli sazRvrebis gadmolaxva _ Cven es koreaSi ganvicadeT. Cveni atomuri bombebis monopolia gadamwyvet rols asrulebda imaSi, rom Tavidan agvecilebina igives ganmeoreba sxva regionebSic. magram amJamad aRmovCndiT axali da sruliad gansxvavebuli safrTxis winaSe. Cven aRar gagvaCnia atomuri bombebis monopolia. sabWoTa raketebi, rogorc gaRma swamT, moaxerxeben amerikuli raketebis Sekavebas, xolo sabWoTa jarebs SeuZliaT Cveni jarebis damarcxeba, Tu Cven movindomebT am e. w. “ganmaTavisuflebel omebSi” CarTvas. ase rom, SesaZlebelia lokaluri konfliqti, romelsac sabWoelebi aCaReben, maT sasargeblod dasruldes _ partizanebis, ajanyebulebisa Tu ZirgamomTxreli saqmianobis meSveobiT.

disciplinirebuli komunistebis erT patara jgufs SeuZlia, sakuTari miznebisTvis gamoiyenos ukmayofileba da gaWirveba romelime qveyanaSi, sadac saSualo wliuri Semosavali zogjer 60 Tu 70 dolars utoldeba da amgvarad miaRwios mTels qveyanaSi Zalauflebis xelSi Cagdebas ise, rom komunisturma jarebma saerTod ar gadakveTon saxelmwifo sazRvrebi. es aris komunisturi Teoria.

Tumca mtkiced mwams, rom dro gviCvenebs am Teoriis aramarTebulobas _ rom komunizmi ki ara, aramed Tavisufleba, damoukidebloba da TviTgamorkveva ibatonebs bolos msoflioSi da rom Tavisufal adamianebs eqnebaT survili da saSualeba, raTa gaimarjvon TavisuflebisaTvis brZolaSi. TavisTavad cxadia, rom es brZola axladSeqmnil da SedarebiT Rarib saxelmwifoebs momaval aTwleulSi uwyvet krizisul mdgomareobas uqadis.

batonma xruSovma gamoiyena argumenti, romelzec axla minda visaubro. man Tqva, msoflioSi arsebobs erTgvari uwesrigoba da xom ar SeiZleba yvelaferSi misi dadanaSauleba. amaSi is sruliad marTalia. Zalzed advilia, xelisuflebis winaaRmdeg yovel gamosvlaze, yovel antiamerikul mitingze, yoveli korufciuli reJimis damxobaze, gaWirvebisa da uimedobis winaaRmdeg mimarTul yovel masobriv protestze vamtkicoT, rom is komunistebis mier aris inspirirebuli. es ase ar aris yovelTvis. namdvilad, komunistebi myisve Cndebian, raTa naxon sargebeli Seqmnili mdgomareobidan, raTa SeaRwion ajanyebulTa xelmZRvanelobaSi, raTa moeqcnen revoluciuri movlenebis gamarjvebis talRaze. magram maT ar SeuqmniaT is garemoebebi, romelTac es movlenebi gamoiwvies.

mokled, im regionebSi, sadac jer kidev gvxvdeba aseTi mZime siRatake, amdeni wera-kiTxvis ucodinari, amdeni avadmyofi bavSvi, aseTi maRali sikvdilianoba Cvil bavSvTa Soris, amdeni usaxlkaro da sasowarkveTili ojaxi, yvelgan aq, Tavisuflebisa da misi momavlis Sansebi damokidebulia aseve adgilobrivi mosaxleobisa da xelisuflebis gadawyvetilebebze.

Tu maT aqvT survili, Tavad gansazRvron sakuTari momavali, xalxi dgas xelisuflebis gverdiT da mosaxleobis keTildReobaze aisaxeba am mTavrobebis samarTliani da progresuli nabijebi, romlebic adamianebSi aRZravs ndobas da aRviZebs Tavdadebas, maSin partizanul moqmedebebsa da ajanyebebs warmateba ar eqnebaT. magram sadac es winapirobebi Sida uTanxmoebebis gamo ar iqneba Sesrulebuli, iq TavisTavad Cndeba garedan yoveli sazRvris darRvevis mcdelobis winaaRmdeg mxolod mcire samxedro dacvis arsebobis sruli garantia...

Cven gveZleva istoriuli Sansi, davexmaroT am qveynebs sakuTari socialuri wesrigis CamoyalibebaSi, vidre isini ise ar momZlavrdebian da ar Seiqmnian imis mtkice garantiebs, rom gaumklavdebian gare Semotevebs da arsebul safrTxeebs. darwmunebulebi varT, amas SegviZlia warmatebiT SevebrZoloT.

Cven SegviZlia maTi SeiaraRebuli Zalebis ise momzadeba da aRWurva, rom isini mzad iyvnen komunistebis mier mxardaWerili ajanyebulebis dasamarcxeblad. Cven SegviZlia maT davexmaroT sakuTari industriisa da soflis meurneobis ganviTarebaSi im kuTxiT, rom amis safuZvelze moxdes saarsebo pirobebis ukeTesobisaken Secvla. Cven SegviZlia maT mivceT stimuli imisTvis, raTa gaaumjobeson TavianTi saxelmwifo mmarTveloba, ganaTlebisa da sagadasaxado sistemebi; raTa ukeT moaxdinon sakuTari dovlaTis gadanawileba da meti keTildReoba miscen sakuTar mosaxleobas...

Tu ara varT mzad msgavsi mxardaWeris gasawevad, maSin Cemis azriT, am regionebSi Tavisuflebis perspeqtiva namdvilad gaurkvevelia... tvirTi mZimea da Cven mas ukve mravali wlis manZilze vzidavT. Tumca mwams, rom brZola jer ar dasrulebula. omi grZeldeba da Cven am procesSi Cveni movaleobebi gvakisria. amitomac mjera kvlav, rom momavalSic davudgebiT gverdiT am qveynis moqalaqeebs ise, rom maT sakuTari Tavisuflebis SenarCuneba SeZlon.

kargad daemTxva, rom kongresma vaSingtonSi daiwyo Cveni sagareo daxmarebebis axali samxedro-ekonomikuri programis ganxilva zustad im dros, roca batoni xruSovis sityvebma am programis aucileblobis dadasturebis demonstrireba moaxdines ise, rogorc arasdros. ra Tqma unda, programa unda iqnas kargad dagegmili da qmediTad gatarebuli; magram mjera, Cven mas ganvaxorcielebT da mwams, rom Tqven, amerikeli adamianebi, erTsulovnad dauWerT mas mxars, radgan amas yvela am regionis usafrTxoebisaTvis gadamwyveti mniSvneloba aqvs. azri ara aqvs, komunizmis gafarToebasTan carieli sityvebiT dapirispirebas, Tu mzad ara varT, vitvirToT Cveni valdebulebebi, raoden mZimec ar unda iyos es...



ათი დღის შემდეგ პრეზიდენტმა კვლავ ისაუბრა ამ ფრონტზე აქტიური მოქმედებების აუცილებლობის თაობაზე.

saerTaSoriso ekonomikuri ganviTarebisa da socialuri reformebis nacionaluri konferencia*,

16. ivnisi 1961

...1952 wels Tavisufalma msofliom gamoxata SeSfoTeba koreaSi SeWris msgavsi, sxva saomari konfliqtebis gaCenis safrTxis Taobaze; dRes ukve, TavisuflebisaTvis yvelaze did saSiSroebas warmoadgens komunistebis mier cinikurad “ganmaTavisuflebel omebad” monaTluli konfliqtebi...

...vaSingtonSi, iseve rogorc mTels qveyanaSi, igrZnoba imis gaZlierebuli survili, rom “raime unda viRonoT”: Tavisuflebis Tavdacvis saSualebebis gasZliereblad, komunizmis gavrcelebis Sesakaveblad, sagareo politikis sferoSi iniciativis xelSi Casagdebad. momismenia imis Sesaxeb, rom Cven unda vikisroT axali samxedro valdebulebebi da SeviyvanoT Cveni jarebi kidev ufro met adgilebSi. damatebiTi saSualebebi Cveni sahaero Tavdacvis ZalebisaTvis ukve gamoyofilia da aq saqme exeba sajariso nawilebis damatebas partizanTa dasamarcxeblad. es yvelaferi udavod mniSvnelovania, magram batoni xruSovis “ganmaTavisuflebel brZolebs” B-58-TviTmfrinavebiT bolos ver movuRebT. SeuZlebelia samxedro garantiebiT maTi Tavidan acileba. umeteswilad, aseve SeuZlebelia, amis Sekaveba amerikuli intervenciiT _ kerZod yvelgan, sadac araa mosalodneli komunisturi intervencia.

amitomac movuwodeb yvelas, visac aqvs survili, “raime viRonoT”, dauyovnebliv, mTeli Tavisi energiiT amoudges mxarSi Cvens sagareo daxmarebebis programas; Tavisi wvlili Seitanos, rom Rirseulad aRvudgeT win socialur usamarTlobasa da ekonomikur qaoss, yovel amboxsa da ZirgamomTxreli saqmianobis yvelanair gamovlinebas; xeli SevuwyoT socialur reformebsa da ekonomikis ganviTarebas, riTac SesaZlebeli iqneba axladSeqmnili saxelmwifoebisa da susti mTavrobebis stabilizireba; movaxdinoT adgilobrivi samxedro Zalebis, romelTac awevT TavianT qveyanaSi komunistebis mfarvelobis qveS myofi partizanebisaTvis winaaRmdegobis gawevis ZiriTadi tvirTi, ukeT momzadeba da aRWurva.

vinc uars ityvis ucxo qveynebis ekonomikur da samxedro daxmarebaze, unda icodes, rom komunistebi amaze ukan ar daixeven, rom maTi daxmarebebi ganviTarebadi qveynebisaTvis srafadaa xelmisawvdomi, rom maT am regionebSi ukve gaagzavnes rva aTasamde teqnikuri personali da gamoyves grZelvadiani kreditebi ise, rom ar daelodnen mimRebi qveynebis parlamentebis mier Tanxebis gankargvis gegmebis yovelwliur damtkicebas. komunisturi blokis daxmareba Cvenive naxevarsferos adamianebisTvisac ki, romlebic didi xania Tavisuflebis samsaxurSi dganan, magram jer kidev elian sakuTari gaWirvebis dasasruls, aris erTgvari macduri satyuara.

mokled, azri ara aqvs xmamaRali sityviT komunizmis gafarToebis winaaRmdeg gamosvlas, Tu ara varT mzad, gaviazroT is, Tu ra saxeobis iaraRis saWiroeba gveqneba am brZolaSi yvelaze xSirad. azri ara aqvs moiTxovo energiuli winsvla Cveni usafrTxoebis dacvis sakiTxSi, Tu ara gvaqvs masSi Sesabamisi fasis gadaxdis survili da mzaoba, vitvirToT is simZime, romelic am usafrTxoebis mopovebisTvisaa aucilebeli. da kidev, rogorc didi xnis win aw gansvenebulma artur vandenbergma Tqva: azri ara aqvs, adamians, romelic napiridan eqvsi metris daSorebiT ixrCoba da saSvelad gixmobs, sami metris sigrZis Toki gadaugdo...

*http://www.jfklibrary.org/Asset-Viewer/Archives/JFKPOF-035-017.aspx